Produkty ze szczepami bakterii i miejsca ich przechowywania

 

Szczepy baterii, pożyteczne bakterie, mikroflora jelit to temat zdecydowanie „na czasie”. Mówi się o tym w kontekście zdrowia całego organizmu. Gdzie znaleźć te dobre mikroby i jak je przechowywać?

Mikrobiota

Mikrobiota to wszystkie mikroorganizmy „zamieszkujące” organizm człowieka. Znaleźć je można przede wszystkim w świetle przewodu pokarmowego.

Flora jelit to nie tylko bakterie ale i inne mikroorganizmy (np. grzyby). Łącznie istnieje wiele tysięcy gatunków różnych bakterii tworzących mikrobiotę (ważą one około 1,5 kg!). Skład flory jelit nie jest jednak zawsze takim sam. A my sami możemy go uzupełniać i modyfikować.

lekarz Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska

Produkty ze szczepami bakterii

Wieloletnie badania składu mikrobioty pozwalają nam przypuszczać, że korzystne efekty daje uzupełnianie bakterii z rodzajów Lactobacillus, Bifidobacterium i drożdżaków Sacharomyces boulardii. Mikroorganizmy możemy znaleźć w produktach leczniczych, suplementach diety lub w produktach spożywczych, w których naturalnie występują pożyteczne bakterie. Każda osoba odwiedzająca aptekę powinna wiedzieć czym różni się lek od suplementu diety. Ten pierwszy ma za zadanie leczyć chorobę, więc stosowany jest przez osobę chorą. Ten drugi z kolei stosuje osoba zdrowa – jako uzupełnienie diety. Ale leki i suplementy diety to nie tylko różna grupa odbiorców. Znaczenie mają również przeprowadzone przed wprowadzeniem do obrotu badania. Lek musi być przebadany, a dokumentacja wraz z wynikami tych badań musi zostać zatwierdzona przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych). W tej dokumentacji (załączonej do leku w postaci ulotki czy charakterystyki produktu leczniczego) znajdują się informacje o działaniach niepożądanych, wskazaniach, przeciwwskazaniach i dawkowaniu leku. Kiedy lek zostaje wprowadzony do aptek i rozpoczyna się jego sprzedaż to nadal nad tym procesem ktoś czuwa (Główny Inspektor Farmaceutyczny). W razie znalezienie nieprawidłowości cała partia leku może być błyskawicznie wycofana z aptek.

Suplement diety może mieć podobny skład do leku, ale dawka zawartych w nim substancji nie wywiera działania leczniczego (bo suplement przeznaczony jest dla osób zdrowych). Suplement ma uzupełniać podstawową dietę, a przed wprowadzeniem do obrotu nie trzeba go badać. Jako, że ten produkt zalicza się do żywności to kontrolę nad nim prowadzi Sanepid (ale nie musi badać każdej partii). Dlatego tak ważne jest by kupować suplementy od sprawdzonego producenta lub ze sprawdzonego źródła jakim jest apteka.

Jest jeszcze grupa produktów określanych jako żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Jest to żywność specjalnie przetworzona lub żywność o specjalnym składzie przeznaczona do dietetycznego odżywiania pacjentów, w tym niemowląt, stosowaną pod nadzorem lekarza. Te produkty różnią się od wspomnianych wcześniej suplementów diety tym, że suplement ma jedynie uzupełniać dietę, a żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego może stanowić źródło pożywienia np. dla pacjentów z ograniczoną, upośledzoną lub zaburzoną zdolnością przyjmowania czy trawienia zwykłej żywności lub pacjentów z innymi uzasadnionymi medycznie wymaganiami żywieniowymi.

Przed zakupem produktów uzupełniających florę jelit warto sprawdzić, które z nich zarejestrowane są jako produkt leczniczy, a które jako suplementy diety i żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Jeśli potrzebujemy efektu leczniczego to lepiej postawić na te pierwsze. W niektórych przypadkach konieczne może być stosowanie żywności specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Wśród wszystkich tych preparatów możemy dodatkowo wyróżnić jednoskładnikowe i wieloskładnikowe (zawierające więcej niż jeden szczep bakterii lub dodatkowe substancje nośnikowe).

Przechowywanie produktów ze szczepami bakterii

Jak można sobie wyobrazić, wszystkie produkty zakupione w aptece mają swoje wymagania i ograniczenia. Do zachowania swoich właściwości potrzebują konkretnych warunków. Odpowiedniej temperatury i wilgotności. Po ich zażyciu pojawia się jeszcze jedna przeszkoda zagrażająca ich żywotności - chodzi tutaj o sok żołądkowy i enzymy trawienne. Sam fakt, że w żołądku środowisko jest kwaśne (niskie pH) jest oczywiście znaczący. Takie warunki sprawiają, że żołądek walczy z patogenami chorobotwórczymi ale z drugiej strony może również zaatakować te pożyteczne i specjalnie dostarczane z zewnątrz mikroby.

Z tych właśnie powodów preparaty zawierające szczepy bakterii powinny być odpowiednio wytwarzane. Jedną z metod ich ochrony przed działaniem kwaśnego pH żołądka jest mikroenkapsulacja, czyli zapakowanie szczepu, w odpowiedniej ilości, do specjalnej otoczki ochronnej. Dlatego jeśli preparat jest w kapsułce to lepiej by w niej pozostał, a jeśli nie jest możliwe jej połknięcie to lepiej sięgnąć np. po krople czy saszetki.

Kolejne ważne działania z naszej strony to odpowiednie przechowywanie tych preparatów. Tutaj zawsze należy kierować się zaleceniami producenta. Niektóre preparaty należy przechowywać w temperaturze 2-6°C, czyli w lodówce. Warto o tym pamiętać wybierając się w podróż, gdzie nie zawsze mamy dostęp do chłodziarki. Na dłuższe wyprawy lepiej w tej sytuacji wybierać taki produkt, który zgodnie z zaleceniami powinien być przechowywany w temperaturze <25°C i w zacienionym miejscu. Odpowiednie warunki ważne są na każdym etapie przechowywania preparatów (począwszy od miejsca produkcji, poprzez magazyn, transport i miejsce docelowe sprzedaży).

 

Stojąc przed wyborem odpowiedniego produktu, to znaczy takiego, który będzie dostosowany do Twoich indywidualnych potrzeb, warto zatem zwrócić uwagę na zawarty w produkcie szczep bakterii – czy należy do dobrze przebadanych, oraz na wymagania w zakresie przechowywania. Przy wybieraniu szczepów bakterii pamiętaj też o tych zawartych w produktach spożywczych. Znajdziesz je w produktach spożywczych codziennego użytku: jogurtach naturalnych, kefirach, kiszonej kapuście, chlebie na zakwasie, zakwasie z buraków czy kiszonych ogórkach. Większość z nich można znaleźć w typowej polskiej kuchni.

 

lekarz Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska

ACI/475/06-2018

Data publikacji: 18.01.2019

---